چگونه تمیز کد بنویسیم؟

📝نوشتن کد تمیز یکی از مهارت‌های مهم هر برنامه‌نویس است که نه‌تنها کیفیت نرم‌افزار را افزایش می‌دهد، بلکه آن را قابل فهم‌تر و نگهداری‌اش را راحت‌تر می‌کند. در این مقاله، به بررسی نکاتی می‌پردازیم که به شما کمک می‌کنند کدی بنویسید که هم خوانا باشد و هم به راحتی قابل توسعه و تغییر.

۱. نام‌گذاری معنادار

اولین قدم در نوشتن کد تمیز، استفاده از نام‌های معنادار است. متغیرها، توابع و کلاس‌ها باید نام‌هایی داشته باشند که دقیقا مشخص کنند چه کاری انجام می‌دهند. برای مثال، به جای استفاده از نام‌های کوتاه و نامفهوم مثل x یا y، از نام‌هایی مانند userAge یا totalPrice استفاده کنید. این کار باعث می‌شود که کد شما برای کسی که آن را می‌خواند، واضح‌تر و قابل فهم‌تر باشد.

۲. توابع کوتاه و متمرکز

یکی دیگر از اصول مهم نوشتن کد تمیز این است که هر تابع فقط یک وظیفه خاص را انجام دهد. اگر یک تابع بیش از یک کار انجام دهد، فهمیدن و نگهداری آن دشوار می‌شود. به همین دلیل، بهتر است توابع را به کوچک‌ترین واحد ممکن تقسیم کنید تا فقط یک کار مشخص را انجام دهند.

۳. پرهیز از کد تکراری

یکی از مشکلات بزرگ در نوشتن کد، تکرار کردن بخش‌های مختلف آن است. به جای اینکه کد مشابه را در بخش‌های مختلف برنامه تکرار کنید، آن را در یک مکان مشترک قرار دهید و از آن استفاده کنید. این کار باعث می‌شود که کد شما تمیزتر باشد و نگهداری و تغییرات در آن راحت‌تر انجام شود.

استفاده از ریپازیتوری‌ها برای جلوگیری از کد تکراری:

برای کاهش کد تکراری، می‌توانید از ریپازیتوری‌ها (Repositories) استفاده کنید. این ریپازیتوری‌ها به شما این امکان را می‌دهند که کدهای مشترک یا ابزارهایی که در پروژه‌های مختلف استفاده می‌کنید، به صورت جداگانه ذخیره و مدیریت کنید. به این ترتیب، به جای اینکه یک قطعه کد مشابه را در پروژه‌های مختلف تکرار کنید، می‌توانید آن را در یک ریپازیتوری مشترک قرار دهید و از آن استفاده مجدد کنید. این رویکرد نه تنها باعث کاهش خطاها می‌شود، بلکه نگهداری کد را هم ساده‌تر می‌کند.

به عنوان مثال، اگر در چند پروژه به توابعی مشابه نیاز دارید، می‌توانید این توابع را در یک ریپازیتوری مستقل قرار دهید و از آن در پروژه‌های مختلف استفاده کنید. این کار باعث می‌شود که هر تغییر یا اصلاحی که در این توابع ایجاد می‌کنید، به‌صورت خودکار در تمام پروژه‌هایی که از آن استفاده می‌کنند اعمال شود و نیاز به تغییر دستی در تمام پروژه‌ها نداشته باشید.

۴. استفاده از کامنت‌های مفید

کامنت‌ها باید به‌گونه‌ای نوشته شوند که توضیح دهند چرا یک قسمت از کد به‌طور خاصی نوشته شده است، نه اینکه فقط کاری که انجام می‌دهد را توضیح دهند. به عبارت دیگر، اگر بخش خاصی از کد پیچیده است، باید کامنت‌هایی بنویسید که دلیل استفاده از آن روش را شرح دهند. این کار به برنامه‌نویسان دیگر کمک می‌کند تا راحت‌تر کد شما را درک کنند.

5. استفاده از ساختارهای منطقی و خوانا
کد شما باید به‌گونه‌ای نوشته شود که خواندن آن برای دیگران راحت باشد. از ساختارهای منطقی و ساده استفاده کنید تا بخش‌های مختلف کد به راحتی قابل فهم باشند. به‌عنوان مثال، تصمیمات باید واضح باشند و از پیچیده‌سازی‌های غیرضروری پرهیز کنید.

ویژگی‌های ساختاری کد خوب و قابل فهم:

🔸استفاده از نام‌های متغیر و توابع معنادار
برای مثال، فرض کنید در حال نوشتن کدی برای محاسبه قیمت نهایی یک محصول هستید. اگر نام متغیرها و توابع شما مانند "price", "calculateTotal" باشد، هر کسی که کد را می‌بیند می‌تواند به راحتی متوجه شود که این‌ها مربوط به محاسبه قیمت هستند. در مقابل، اگر از نام‌های غیرمعنادار و مبهم مانند "a", "x" استفاده کنید، فهمیدن وظیفه‌ی آن‌ها برای دیگران دشوار خواهد بود.

🔸تقسیم کد به بخش‌های کوچک و قابل فهم
به‌جای اینکه همه کارها را در یک بخش از کد انجام دهید، سعی کنید آن‌ها را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید. این کار مشابه این است که یک پروژه بزرگ را به چند بخش کوچک‌تر تقسیم کنید تا بتوانید به راحتی آن‌ها را مدیریت کنید. به همین ترتیب، کد شما هم قابل فهم‌تر و نگهداری آن آسان‌تر می‌شود.

🔸استفاده از توضیحات مفید و مرتبط
زمانی که بخشی از کد نیاز به توضیح دارد، باید از توضیحات مناسب استفاده کنید. این توضیحات نباید طولانی و پیچیده باشند، بلکه باید دقیقاً بیان کنند که چرا این کد نوشته شده است یا چه چیزی را انجام می‌دهد. مثلاً، اگر کدی دارید که یک داده خاص را فیلتر می‌کند، توضیح دهید که چرا این داده‌ها باید فیلتر شوند.

🔸استفاده از ساختارهای شرطی ساده و واضح
هنگام استفاده از تصمیمات شرطی (مانند "اگر" یا "اگر نه") سعی کنید آن‌ها را ساده و شفاف نگه دارید. برای مثال، به‌جای نوشتن چندین شرط پیچیده در یک خط، هر شرط را به‌طور جداگانه و واضح بنویسید تا فهم آن راحت‌تر شود.

🔸استفاده از فاصله‌گذاری و تورفتگی صحیح
همانطور که یک متن یا مقاله باید ساختاری منظم داشته باشد تا خواندن آن راحت باشد، کد هم باید ساختار مناسبی داشته باشد. استفاده از فاصله‌گذاری و تورفتگی مناسب باعث می‌شود که بخش‌های مختلف کد به راحتی از هم تمیز داده شوند و خواندن آن آسان‌تر شود.

🔸پرهیز از پیچیده‌سازی‌های غیرضروری
کد شما باید تا حد امکان ساده باشد. اگر راه ساده‌تری برای حل مسئله دارید، از آن استفاده کنید. کد پیچیده نه‌تنها فهم آن را برای دیگران سخت می‌کند بلکه ممکن است باعث بروز مشکلاتی در آینده شود.

🔸استفاده از استانداردهای نوشتاری کد
بسیاری از زبان‌های برنامه‌نویسی شیوه‌نامه‌ها یا استانداردهای خاصی برای نوشتن کد دارند. رعایت این استانداردها باعث می‌شود که کد شما شبیه به کدهای دیگر برنامه‌نویسان باشد و فهم آن آسان‌تر شود. این استانداردها ممکن است شامل روش نام‌گذاری، فاصله‌گذاری، و سایر نکات نوشتاری باشند.

🔸به‌کارگیری خطاهای مدیریت‌شده (Error Handling)
مدیریت خطاها در کد به این معناست که از پیش برای شرایطی که ممکن است کد شما با آن‌ها مواجه شود، برنامه‌ریزی کنید. مثلاً اگر یک ورودی از کاربر اشتباه باشد یا داده‌ای پیدا نشود، شما باید شرایطی را در نظر بگیرید که کد به‌درستی به این موارد واکنش نشان دهد و از بروز مشکلات غیرمنتظره جلوگیری کند.

7. استفاده از الگوهای طراحی

الگوهای طراحی به شما کمک می‌کنند تا ساختار کد خود را به‌گونه‌ای طراحی کنید که هم انعطاف‌پذیر باشد و هم قابل توسعه. استفاده از این الگوها باعث می‌شود که کد شما استانداردتر و راحت‌تر برای توسعه‌دهندگان دیگر قابل درک باشد.
1. الگوی Singleton (تک‌نمونه)
2. الگوی Factory (کارخانه)
3. الگوی Observer (ناظر)
4. الگوی Strategy (استراتژی)
5. الگوی Decorator (تزئین‌کننده)

8. پرهیز از پیچیدگی‌های غیرضروری

کد باید ساده و روشن باشد. از پیچیده‌نویسی‌های غیرضروری خودداری کنید و سعی کنید که به جای استفاده از روش‌های پیچیده، از روش‌های ساده و روشن استفاده کنید. این کار باعث می‌شود که کد شما در طولانی‌مدت قابل نگهداری‌تر باشد.

9. اطمینان از یکپارچگی در فرمت‌گذاری کد

برای اینکه کد شما تمیز باشد، فرمت‌گذاری آن باید استاندارد و یکپارچه باشد. از ابزارهایی مانند PEP 8 برای زبان‌های خاص یا Prettier برای جاوااسکریپت استفاده کنید تا مطمئن شوید که کد شما از نظر ظاهری منظم و قابل خواندن است.

شماره همراه : 09390799211
شماره تلفن : 04137239822
ایمیل:info@shirdalgroup.ir
آدرس دفتر مرکزی: آ.ش , مراغه , میدان مالیات , برج آپادانا , طبقه 6 , پلاک 604

تماس با ما